logouzqora
  • uzbekistan
  • uzbekistan

Hayvonlarning tabiatda tutgan o‘rni va tarqalishi juda muhim bo‘lib, ular ekotizimlarning barqarorligi, oziq-ovqat zanjiri va biologik xilma-xillikni ta’minlashda asosiy rol o‘ynaydi

view 276

Quyida bu mavzuda asosiy jihatlar keltirilgan: Hayvonlarning tabiatdagi o‘rni: Oziq-ovqat zanjiri: Hayvonlar o‘simliklar, boshqa hayvonlar yoki detrit (o‘lik organizmalar) bilan oziqlanib, ekotizimda energiya aylanishini ta’minlaydi. Masalan: O‘tovchilar (ho‘kiz, kiyik): O‘simliklarni iste’mol qilib, o‘simliklarning o‘sish jarayonlarini boshqaradi. Yirtqichlar (bo‘ri, sheron): O‘tlovchilar sonini nazorat qilib, populyatsiyalar muvozanatini saqlaydi.
Parazit va detritofaglar (qurtlar, mikroorganizmlar): Organik moddalarni parchalaydi va tuproq unumdorligini oshiradi. Tozalikni ta’minlash: Ayiq, quzg‘un kabi hayvonlar o‘lik hayvonlarning qoldiqlarini iste’mol qilib, tabiatni tozalaydi. Changlatish va urug‘larni tarqatish: Arilar, qushlar, ko‘rshapalaklar o‘simliklarning changlanishida ishtirok etib, ekotizimni saqlaydi. Tuproqni shakllantirish: Tuproq qazuvchi hayvonlar (chuvalchanglar, kemiruvchilar) tuproqni havoni o‘tkazuvchan qilib, o‘simliklarning o‘sishiga yordam beradi. Hayvonlarning tarqalishi: Hayvonlarning tarqalishi ularning yashash muhiti va ekologik sharoitlariga bog‘liq. Bu omillar quyidagilardan iborat: Iqlim: Hayvonlarning ko‘p turi tropik hududlarda (masalan, Amazon o‘rmonlari) tarqalgan bo‘lsa, sovuq hududlarda (masalan, Antarktida) faqat ba’zi moslashgan turlar yashaydi. Oziq manbasi: Hayvonlar o‘zi uchun kerakli oziq-ovqat mavjud joylarda yashaydi (masalan, o‘tlovchilar yaylovlarda).
O‘rmon va cho‘llar: Turli yashash joylari hayvonlarning xilma-xilligini belgilaydi (masalan, sherlar savannalarda, ayiqlar o‘rmonlarda yashaydi). Ekologik rolning ahamiyati: Agar hayvonlarning soni kamayib ketsa yoki ular butunlay yo‘qolsa: Ekotizim buziladi. Oziq-ovqat zanjiri buzilib, muvozanat yo‘qoladi.
Tuproq unumdorligi pasayadi, o‘simliklar o‘sishi cheklanadi. Hayvonlarning tabiiy muhitdagi roli inson faoliyati bilan bog‘liq holda doimiy ravishda himoya qilinishi lozim. Bu uchun ularning yashash joylarini asrash va biologik xilma-xillikni qo‘llab-quvvatlash muhim.

Ijtimoiy tarmoqlar:


Shuningdek o'qing

1930-yilda Oʻrta Osiyo universitetining qishloq xoʻjaligi fakulteti negizida Oʻrta Osiyo qishloq xoʻjaligi instituti tashkil etildi. Bu institut 1934—1991-yillarda Toshkent qishloq xoʻjaligi instituti nomi bilan faoliyat koʻrsatdi. 1991-yilning aprel oyida Toshkent davlat agrar universiteti maqomi berildi.